Tegoroczna wiosna przyniesie wiele zmian prawnych, które zainteresują zarówno klientów, jak i sprzedawców. O części z nich pisałam już we wcześniejszych artykułach poświęconych Dyrektywie Omnibus. Przyszedł czas na omówienie rękojmi i gwarancji konsumenckiej[1] – uprawnień znanych i często wykorzystywanych przez klientów, które niebawem będą realizowane na nowych zasadach.
KTO BĘDZIE KORZYSTAŁ Z UPRAWNIEŃ NA NOWYCH ZASADACH?
Przepisy o rękojmi i gwarancji konsumenckiej stosujemy do konsumentów oraz Przedsiębiorców Indywidualnych.
| Przedsiębiorca Indywidualny – osoba fizyczna zawierająca umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla tej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. |
Oznacza to, że wystawienie dowodu zakupu z numerem NIP przedsiębiorcy nie przesądza o charakterze zakupu i nie możemy na tym elemencie poprzestać kwalifikacji klienta do jednej z kategorii. Może się bowiem okazać, że w przypadku danego zakupu przedsiębiorca będzie korzystał z rękojmi konsumenckiej. Więcej na ten temat tutaj: https://dev.kopiujwklej.net/prawomarketingu/nowe-prawa-dla-niektorych-kupujacych-jak-wdrozyc-zmiany-w-e-commerce/.
RĘKOJMIA KONSUMENCKA
W mojej ocenie, stosowanie nowych przepisów będzie stanowiło duże wyzwanie dla sprzedawców. Największym problemem może okazać się zakwalifikowanie klienta do jednej z kategorii, o czym powyżej. Kwalifikacja jest niezwykle ważna ponieważ do przedsiębiorców będziemy stosować przepisy o rękojmi zawarte w Kodeksie cywilnym, a do konsumentów i Przedsiębiorców Indywidualnych (dalej łącznie jako: konsumenci) przepisy o rękojmi konsumenckiej zawarte w Ustawie o prawach konsumenta.
Porównując przepisy rękojmi zawarte w Kodeksie cywilnym z przepisami o rękojmi konsumenckiej można wyróżnić następujące obszary zmian:
- przedawnienie roszczeń;
- definicja zgodności towaru z umową;
- domniemanie zgodności towaru z umową;
- hierarchia roszczeń klienta.
A. Przedawnienie roszczeń
Bardzo ważną zmianą jest kwestia przedawnienia roszczeń. Wobec niestosowania w obrocie konsumenckim przepisów Kodeksu cywilnego o rękojmi i braku odrębnego uregulowania tej kwestii w projektowanych przepisach, termin przedawnienia roszczenia konsumenta będzie określany na zasadach ogólnych (art. 118 i n. k.c.), które są znacznie korzystniejsze dla nabywcy, niż zawarte w Kodeksie cywilnym przepisy szczególne dotyczące przedawnienia roszczeń z rękojmi (art. 568 § 2 k.c.). Termin ten zostaje zatem znacznie wydłużony.
B. Definicja zgodności towaru z umową
W projekcie znajdziemy też definicję zgodności towaru z umową. Można powiedzieć, że to swego rodzaju check lista do sprawdzenia przy rozpatrywaniu reklamacji klienta.
„Art. 43b Towar jest zgodny z umową, jeżeli zgodne z umową pozostają w szczególności jego:
1) opis, rodzaj, ilość, jakość, kompletność i funkcjonalność, a w odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi również kompatybilność, interoperacyjność i dostępność aktualizacji;
2) przydatność do szczególnego celu, do którego jest potrzebny konsumentowi, o którym konsument powiadomił przedsiębiorcę najpóźniej w momencie zawarcia umowy i który przedsiębiorca zaakceptował.
2. Ponadto, aby został uznany za zgodny z umową, towar:
1) nadaje się do celów, do których zazwyczaj używa się towaru tego rodzaju, z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa, norm technicznych lub dobrych praktyk;
2) występuje w takiej ilości i ma takie cechy, w tym trwałość i bezpieczeństwo, a w odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi również funkcjonalność i kompatybilność, jakie są typowe dla towaru tego rodzaju i których konsument może zasadnie oczekiwać, biorąc pod uwagę charakter towaru oraz publiczne zapewnienie złożone przez przedsiębiorcę, jego poprzedników prawnych lub osoby działające w ich imieniu, w szczególności w reklamie lub na etykiecie, chyba że przedsiębiorca wykaże, że:
a) nie wiedział o danym publicznym zapewnieniu i oceniając rozsądnie nie mógł o nim wiedzieć,
b) przed zawarciem umowy publiczne zapewnienie zostało sprostowane, z zachowaniem warunków i formy w jakiej publiczne zapewnienie zostało złożone lub w porównywalny sposób,
c) publiczne zapewnienie nie miało wpływu na decyzję konsumenta o zawarciu umowy;
3) jest dostarczany z akcesoriami i instrukcjami, których dostarczenia konsument może rozsądnie oczekiwać;
4) jest takiej samej jakości jak próbka lub wzór, które przedsiębiorca udostępnił konsumentowi przed zawarciem umowy i odpowiada opisowi takiej próbki lub wzoru.”.
C. Domniemanie zgodności towaru z umową
W stosunku do przepisów dotychczasowych wydłużono okres, w którym ciężar dowodu zgodności towaru z umową zostaje przeniesiony na przedsiębiorcę z roku do dwóch lat od chwili dostarczenia towaru.
D. Hierarchia roszczeń klienta
Swoistym novum jest wprowadzenie hierarchii środków ochrony konsumenta, co tak naprawdę oznacza pogorszenie sytuacji konsumentów. Konsument w pierwszej kolejności będzie miał prawo domagać się przywrócenia zgodności towaru z umową poprzez jego naprawę lub wymianę. Dopiero w dalszej kolejności, konsument będzie mógł skorzystać z kolejnych uprawnień, tzn. żądać obniżenia ceny lub odstąpić od umowy.
Takie żądanie klient będzie mógł zgłosić tylko wtedy, gdy:
- przedsiębiorca odmówił doprowadzenia towaru do zgodności z umową;
- przedsiębiorca nie doprowadził towaru do zgodności z umową;
- brak zgodności towaru z umową występuje nadal, pomimo że przedsiębiorca próbował doprowadzić towar do zgodności z umową;
- brak zgodności towaru z umową jest na tyle istotny, że uzasadnia natychmiastowe obniżenie ceny albo odstąpienie od umowy;
- z oświadczenia przedsiębiorcy lub okoliczności wyraźnie wynika, że nie doprowadzi on towaru do zgodności z umową w rozsądnym czasie lub bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta.
Co ważne, w projekcie wyraźnie określono też obowiązki przedsiębiorcy w związku ze zgłoszonym żądaniem. Wprost wskazano, jakie koszty ponosi sprzedawca. I tak:
- przedsiębiorca dokonuje naprawy lub wymiany w rozsądnym czasie od chwili, w której przedsiębiorca został poinformowany przez konsumenta o braku zgodności z umową, i bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta, uwzględniając specyfikę towaru oraz cel, dla którego konsument go nabył. Koszty naprawy lub wymiany, w tym w szczególności koszty opłat pocztowych, przewozu, robocizny i materiałów, ponosi przedsiębiorca;
- konsument udostępnia przedsiębiorcy towar podlegający naprawie lub wymianie. Przedsiębiorca odbiera od konsumenta towar na swój koszt;
- jeżeli towar został zamontowany przed ujawnieniem się braku zgodności towaru z umową, przedsiębiorca demontuje towar oraz montuje go ponownie po dokonaniu naprawy lub wymiany albo zleca wykonanie tych czynności na swój koszt;
- jeśli konsument skorzysta z odstąpienia od umowy w ramach rękojmi, to zwrot towaru odbywa się na koszt przedsiębiorcy.
| Ważne dla sprzedawców! Projekt uchyla dział „Roszczenie sprzedawcy w związku z wadliwością rzeczy sprzedanej”, tj. art. 5761 Kodeksu cywilnego. |
Gwarancja
O dziwo, pomimo, iż nowy rozdział ma w nazwie również gwarancję, to nadal będziemy stosować do niej przepisy art. 577 – 581 Kodeksu cywilnego.
W Ustawie o prawach konsumenta znalazł się wyłącznie przepis, że gwarancja trwałości nie może przewidywać warunków naprawy albo wymiany mniej korzystnych dla konsumenta niż określone dla rękojmi.
Od kiedy?
Zgodnie z projektem, nowe przepisy znajdą zastosowanie do umów sprzedaży zawieranych po 28 maja 2022 r. Do umów zawieranych przed tą datą nadal stosujemy stare przepisy zawarte w Kodeksie cywilnym.
Sprzedawco!
Przed Tobą wyzwanie polegające na wdrożeniu nowych przepisów. Jeśli prowadzisz również sklep internetowy oznacza to, że prawdopodobnie powinieneś zacząć projektować zmiany w swoim regulaminie. Wstrzymaj się jeszcze z ich publikacją, ale niech nie zaskoczy Cię uchwalenie przepisów krótko przed rozpoczęciem obowiązywania zmian.
[1] Niniejszy artykuł został przygotowany w oparciu o projekt ustawy o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz ustawy – Kodeks cywilny z dnia 5 stycznia 2022 r.
