Jeśli czytasz ten artykuł, to z całą pewnością influencer marketing nie jest Ci obcy. Być może już nie raz współpracowałeś z influencerem. Mam nadzieję, że nie trafiłeś tu, dlatego że spotkało Cię rozczarowanie i coś we współpracy z influencerem poszło nie tak. Chociaż jeśli tak jest, to postaram się wyposażyć Cię w wiedzę, która przyda Ci się w przyszłości. Influencer marketing wciąż jest bardzo popularną formą marketingu, więc jestem pewna, że jeszcze nie raz staniesz przed trudnym zadaniem opisania zasad współpracy z twórcą internetowym.
Elementy umowy
Przygotowując umowę powinieneś zacząć od zadania sobie pytania: czego oczekuję od influencera? To powinien być punkt wyjścia dla budowania opisu współpracy. Często spotkać można umowy po przeczytaniu których pozostają wątpliwości na co umówiły się strony. Takich sytuacji powinniśmy unikać. Przejrzyście opisane zasady współpracy dają szansę na dobrą współpracę a przecież o to nam chodzi.
Bardzo ważne jest wskazanie gdzie, tj. na jakich profilach mają być prowadzone działania marketingowe. Najlepiej jeśli wskażesz je z nazwy.
Po drugie opisz jakie działania ma podejmować twórca internetowy. Możesz wskazać np. że w ramach wykonania umowy influencer stworzy treści w postaci zdjęć i filmów związanych z Twoją marką lub marką Twojego klienta i opublikuje je na wskazanych i prowadzonych przez niego kontach/profilach/stronach/kanałach/grupach w mediach społecznościowych. Warto w umowie opisać dokładne działania i wskazać termin ich realizacji. Jeśli na etapie podpisania umowy nie znasz jeszcze pełnego zakresu działań, to możesz wskazać, że szczegółowy zakres zadań zostanie określony w drodze korespondencji mailowej prowadzonej pomiędzy stronami.
Jeśli nie chcesz być niemile zaskoczony jakością treści przygotowanych przez influencera, to koniecznie zastrzeż w umowie, że przysługuje Ci prawo do weryfikacji treści przygotowanych przez influencera jeszcze przed publikacją. Da Ci to możliwość naniesienia zmian jeszcze zanim materiał o Twojej marce ujrzą miliony użytkowników mediów społecznościowych.
Oznaczanie treści reklamowych
Dzięki działaniom Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) ostatnio głośno jest o oznaczaniu reklam w mediach społecznościowych. Prezes UOKiK we wrześniu 2022 r. wydał rekomendacje dotyczące oznaczania treści reklamowych przez influencerów w mediach społecznościowych. Rekomendacje to lektura obowiązkowa nie tylko dla influencerów, ale także dla agencji reklamowych i marek, które podejmują współpracę z influencerami. Pamiętać bowiem należy o tym, że odpowiedzialność za właściwe oznaczanie materiałów reklamowych spoczywa nie tylko na twórcach internetowych, ale również na markach.
W umowie powinieneś wyraźnie wskazać w jaki sposób mają być oznaczane treści publikowane przez influencera. Wskaż, że influencer ma obowiązek za każdym razem oznaczać Twoją markę konkretnym hasztagiem (#) oraz dodatkowo hasztagami #współpraca sponsorowana, #materiał sponsorowany lub „#materiał reklamowy”.
Zakaz konkurencji
Boisz się, że influencer w tym samym czasie, kiedy zamieści materiały reklamowe dot. Twojej marki zamieści również podobne treści o marce konkurencyjnej? Albo że zaraz po zakończeniu współpracy z Tobą rozpocznie współpracę z firmą konkurencyjną? Koniecznie ureguluj tę kwestię w umowie.
To bardzo ważne by wyraźnie zastrzec, że influencer w trakcie trwania i realizacji umowy, a także np. przez okres 6 miesięcy od jej zakończenia (tj. opublikowania ostatniej z treści objętych umową lub zrealizowania ostatniego z działań objętych umową) nie będzie podejmował bezpośredniej lub pośredniej współpracy o charakterze marketingowym z podmiotami konkurencyjnymi.
Czy taki zapis będzie wystarczający? Aby wzmocnić zakaz możesz przewidzieć w umowie karę umowną, którą będzie obowiązany zapłacić influencer w przypadku złamania zakazu współpracy z podmiotami konkurencyjnymi. Osobiście nie jestem fanką kar umownych, ale przy dużych współpracach na pewno warto rozważyć taki zapis.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu
Czy materiały stworzone przez influencera będą utworami na gruncie praw autorskich? Nie zawsze. W przypadku bardzo prostych treści raczej trudno mówić o utworze. Są jednak sytuacje, w których z całą pewnością będziemy mieć do czynienia z utworem. Będzie tak np. wtedy gdy zadaniem influencera jest stworzenie unikalnego filmu reklamowego dot. Twojej marki.
W takim przypadku w umowie powinieneś uregulować kwestię przeniesienia autorskich praw majątkowych do tego utworu. Nie wystarczy samo wskazanie, że w momencie zapłaty wynagrodzenia dochodzi do przeniesienia autorskich praw majątkowych. Ważne by określić również w jakim zakresie będzie następować korzystanie z materiałów oraz czy możliwe jest dokonywanie i rozpowszechnianie opracowań materiałów influencera, np. czy przygotowany film reklamowy może być tłumaczony i łączony z innymi treściami.
Niezależnie od powyższego w każdej umowie powinieneś zastrzec, że agencja oraz klient (właściciel marki) mają prawo do tego, aby w ramach medium społecznościowego, w którym influencer będzie publikować treści powstałe w ramach umowy przekazywać dalej te treści w ramach wszelkich funkcji oferowanych przez dane medium, np. w przypadku Instagrama poprzez utworzenie na profilu marki instastory z postu opublikowanego w ramach umowy przez influencera.
Barter
W przypadku współpracy z mniejszym twórcą możesz rozważyć czy zapłata ma nastąpić w formie barteru (np. przesłanie Twoich produktów). Najważniejszym elementem umowy barterowej jest równoważność świadczeń obu stron umowy, co oznacza że wartość działań influencera powinna być taka sama jak wartość towarów, które otrzymuje od marki.
W umowie powinno zostać określone jaka jest wartość rynkowa świadczonych przez influencera działań, jak również oferowanych w zamian towarów.
Checklista – zadbaj o następujące elementy:
- wskaż profile w mediach społecznościowych w ramach, których influencer podejmie działania marketingowe
- opisz działania marketingowe do zrealizowania przez influencera
- zastrzeż, że agencji/marce przysługuje prawo do weryfikacji treści przygotowanych przez influencera
- wskaż w jaki sposób mają być oznaczane treści reklamowe
- zastrzeż, że influencer nie może współpracować z podmiotami konkurencyjnymi ani w trakcie trwania Waszej współpracy ani zaraz po jej zakończeniu
- zobowiąż influencera do zachowania w poufności informacji, które mu przekazałeś na temat marki
- zadbaj o zapisy dot. przeniesienia autorskich praw majątkowych (jeśli w ramach współpracy powstanie utwór) oraz dalszego przekazywania publikowanych treści
- opisz sposób wynagrodzenia influencera
- ureguluj kwestie związane z przetwarzaniem danych osobowych
- wskaż zasady i przypadki wcześniejszego zakończenia współpracy
Q&A
Czy influencer musi prowadzić zarejestrowaną działalność gospodarczą?
Absolutnie nie. Umowę możesz zawrzeć zarówno z osobą, która nie ma zarejestrowanej działalności gospodarczej, jak i z tą, która taką działalność prowadzi. Umowy nie będą znacząco różniły się od siebie, ale warto wspomnieć, że różna będzie forma rozliczenia. W przypadku działalności podstawą zapłaty będzie faktura wystawiona przez influencera, a w drugim przypadku zapłata nastąpi na podstawie rachunku.
Umowa o dzieło czy umowa zlecenia?
To który z rodzajów umowy wybierzemy zależy wyłącznie od zakresu działań jaki ma zrealizować influencer. Jeśli zadaniem influencera jest np. stworzenie filmiku, w którym zareklamuje naszą markę, to powinniśmy zawrzeć umowę o dzieło. Jeśli natomiast przedmiotem umowy jest dłuższa współpraca, która zakłada szereg działań podejmowanych w social mediach, to właściwa będzie umowa zlecenia.
Czy umowa musi mieć formę pisemną?
Umowa nie musi mieć formy pisemnej. Możesz uzgodnić warunki i zasady współpracy np. mailowo. Taka umowa będzie ważna. Musisz jednak pamiętać, że przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu (np. materiału filmowego stworzonego przez influencera) wymaga formy pisemnej.
